گورخواب ها پوپولیسم را بیدار کردند
فرارو- گور خواب‌های نصیرآباد، پوپولیست‌ها را از خواب بیدار کردند. همه چیز تنها از همان تصویر صفحه نخست روزنامه شهروند بافته و موج ایجاد شد. روزنامه شهروند امروز با ارزیابی واکنش‌ها به گزارش این روزنامه می‌نویسد: «نكته بسيار مهم ماجرا اين بود كه شايد كمتر كسي كل گزارش را خوانده[باشد]. بيشترين اثرگذاري از تصوير بود.»
حالا انگار ماجرا به گونه دیگری جلوه داده شده است. مسئله گزارش شهروند فقر نبوده است بلکه بیدار کردن جامعه و مسئولان نسبت به مقوله اعتیاد بوده است. چیزی که پوپولیسم و هیجانات رسانهای مانع از شنیده شدن آن شد. شهروند در همین رابطه می‌نویسد: «آن تصوير، تصوير فقر نبود، تصوير نكبت ناشي از اعتياد بود. اين نكبت کساني است كه حتي مردم نيز از آن روي‌گردانند و رضايتي به كمك‌كردن به آنان ندارند»
موج‌ها به قدری قدرتمند بود که علی ربیعی، وزیر رفاه، هاشمی، استاندار تهران، محمد نهاوندیان، رئیس دفتر ریاست جمهوری، انوشیروان محسنی‌بندپی، رئیس سازمان بهزیستی و مسئولانی از ستاد مبارزه با مواد مخدر را راهی نصیرآباد کرد.
گزارش و پیگیری‌های متعاقب روزنامه شهروند نشان می‌دهد، مسئله اصلی اعتیاد است. به باور این روزنامه مردم هنوز نسبت به فقرا احساس همدلی و کمک دارند اما آنچه که در خانواده و جامعه طرد می‌شود اعتیاد است. طردهای اجتماعی و خانوادگی که موجب می‌شود معتادان خیابان‌ها، زیر پل‌ها و هر دخمه‌ای سر در آورند و حتی شب را در گور به صبح برسانند.
برای مثال «پرویز»، گورخوابی که عکس‌هایش جنجال‌برانگیز شد، حمام رفته و سر و صورتش را تراشیده است. او دو شب قبل، به این مرکز منتقل شده بود. وی به علی ربیعی، وزیر رفاه گفته است: «من مغازه‌ای در مولوی داشتم، اما معتاد شدم و کارم را رها کردم. خانواده‌ام هم مرا طرد کردند.»
درباره عمق و گستردگی اعتیاد در تهران، محمدرضا آذرنیا، دبیر شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر استان تهران، می‌گوید: «در مراکز ترک اعتیاد استان تهران حدود ٤هزار نفر تحت درمان هستند، ١٠هزار نفر هم از اول امسال درمان شدند که در مقایسه با سال‌های قبل رشد قابل توجهی داشت؛ به طوری‌که در سال ٩٣، ٣هزار و ٥٠٠ نفر درمان شدند؛ در سال ٩٤، ٨هزار و ٥٠٠ نفر و امسال تا کنون هم حدود ١١هزار نفر. تا پایان امسال هم ٥هزار نفر دیگر به آنها اضافه می‌شوند.» او اضافه کرد: «در حال حاضر ٤٠٠ زن معتاد متجاهر در تهران جمع‌آوری شده‌اند و دیگر زن معتاد متجاهر در تهران وجود ندارد.»
آذرنیا همچنین اشاره‌ای به گورخواب‌های نصیرآباد داشت: «به ما گفتند در این قبرستان حدود ٤ نفر در قبرها می‌خوابیدند، به هر حال با وجود ١٦هزار معتاد متجاهر که ١١هزار نفرشان تحت درمان قرار گرفته‌اند، ممکن است این ٤ نفر از قافله درمان جا بمانند.»
انگار بیش از 20 سال در مبارزه با آسیب‌های اجتماعی عقب هستیم به همین خاطر، هرچقدر دولت به زعم خودش برای مبارزه با آسیب‌های ناشی از اعتیاد «گام‌های بلندی» بر می‌دارد اما معضل و مسئله اعتیاد در جامعه ایران جدی‌تر است. نهاوندیان در همین رابطه می‌گوید: «رئیس‌جمهوری دستور خاص برای رسیدگی و گزارش نسبت به چگونگی تحقق تصمیماتی که در این راستا در طول سه‌سال گذشته گرفته شده، صادر کرده و گزارش‌هایی که امروز از سوی مسئولان ارایه شد، نشان می‌دهد در برخورد با مسأله اعتیاد گام‌های بلندی برداشته شده است.»
علی مویدی، جانشین ستاد مبارزه با موادمخدر هم یکی دیگر از مسئولان حاضر در این نشست بود: «قبلا ٤٠٠ تا ٦٠٠ معتاد جمع‌آوری می‌شد و به مدت سه ماه از آنها نگهداری می‌شد حالا این تعداد به ٨ تا ١٠هزار نفر رسیده است با ٦ ماه نگهداری. برنامه ما این است که ٤ تا ٥هزار نفر دیگر را به مدت ٦ ماه نگهداری کنیم. مشکل ما معتادان متجاهر است که سعی می‌کنیم آنها را از کف خیابان ساماندهی کنیم و این کار تا پایان سال انجام می‌شود.»
از وام بر اشتغال تا گرمخانه
مسئولان از راهکارهای مختلفی برای حل مسئله کارتن خواب‌ها و معتادان بی‌سرپناه حرف زده‌اند. یکی از اعطای وام به کارفرمایانی که معتادان را به کار بگیرند حرف می‌زند و مسئولی دیگر از گسترش گرمخانه‌ها. برخی هم با رویکردهای ساده انگارانه به دنبال حل مسائل هستند. این طور که خبرنگار روزنامه شهروند روایت می‌کند، محمد نهاوندیان با معتادان سر صحبت را باز می‌کند و از آنها قول می‌گیرد: «قول می‌دهی اگر بهت یک وام بدهیم، ترک کنی و دست چند نفر دیگر را هم بگیری؟» پاسخی که شنید: «قول می‌دهم.»
قولی که حتما وی بارها به خود، خانواده، دوستان و ده‌ها نفر دیگر داده است اما نتوانسته عمل کند. برای مثال «محمود» که ٩سال در همان منطقه کارتن‌خوابی می‌کرده اینها را با لهجه غلیظی می‌گوید: «من را ٣٠، ٤٠ بار گرفته‌اند، کمپ هم رفتم، اما چه فایده؟ انگ معتادی به ما خورده، هر جا می‌رویم، به ما کار نمی‌دهند.»
برخی از آنهایی که در کمپ‌ها هستند کارتن خواب نیستند. آنها را در خیابان گرفته‌اند. بعضی دیگر نیز مانند محمود 3- تا 40 بار گذرشان به کمپ‌ها افتاده است اما یا مانند پرویز دوباره مصرف مواد را از سر گرفته‌اند یا به هر دلیلی روند درمان را کامل طی نکرده‌اند و یا دیگر کمپ توان نگهداری از آنها را نداشته است.
در همین رابطه آذرنیا، درباره اشتغال این افراد توضیحاتی داد: «با توافقی که با ستاد مبارزه با موادمخدر انجام شده، قرار است هر کارفرمایی که برای این افراد شغل ایجاد کند، به ازای هر نفر، ١٠میلیون تومان از ما تسهیلات دریافت کند، پیش از این هم با تلاش‌هایی که انجام شده، ٣٩٧ نفر از بهبود‌یافته‌ها توانستند سر کار بروند. در حال حاضر ما برای این بخش ظرفیت خالی داریم اما متقاضی وجود ندارد.» وی در همین جلسه از نهاوندیان، خواست تا آنچه در ستاد به‌عنوان مصوبه ١٣٢ تصویب‌شده اجرایی شود.
حالا برای نهاوندیان هم مشخص شده است مبارزه با آسیب‌های اجتماعی بدون فراخوانی مردم بی‌نتیجه خواهد بود، وی در همین رابطه می‌گوید«باید از این فرصت استفاده و نیروها و موسسه‌های مردم‌نهاد را به این میدان جذب و هدایت کنیم. موضوع اعتیاد کمترین توجه موسسه‌ها و جامعه خیران را به خود اختصاص می‌دهد، چرا که اعتیاد در جامعه ما جرم‌شناسی شده است. از این‌رو، اعتیاد در عین حالی که به‌عنوان یک کاستی و ناتوانی است، درنهایت جرم هم هست و میزان کمی از توجه موسسه‌های خیریه و خیران را به خود معطوف می‌دارد.»
پایان...
گورخواب‌ها با دستان خالی‌شان اسباب بازی سیاست بازان را جور کردند و برای چند روزی یک دعوای صرفا سیاسی میان بسیاری از سیاستمداران و رسانه ها به راه انداختند تا هر کس تقصیر را گردن کسی دیگر بیاندازد و مسئله اصلی یعنی سوءمدیریت، اعتیاد و فقر در میان بلواهای سیاسی گم شود. به قول ربیعی، وزیر کار و رفاه اجتماعی«از گورهایی که زنده‌ها در آن خوابیده‌اند، بازی سیاسی بیرون نکشید.».
اما برخی رسانه‌ها و سیاستمداران از این موج بیشترین بهره را بردند. در میانه هیاهوی پوپولیستی و عوامانه رسانه‌ها و سیاستمداران آنچه گم شد، اعتیاد فراگیر در ایران بود. آسیب‌های اجتماعی که هر از گاهی بیرون می‌زند اما در میانه بلواهای سیاسی و پوپولیستی گم می‌شود و سرنوشت ما بیرون زدن آسیب‌های اجتماعی می‌شود. آسیب‌های که همه مردم را عاصی کرده است.
حالا انگار ماجرا به گونه دیگری جلوه داده شده است. مسئله گزارش شهروند فقر نبوده است بلکه بیدار کردن جامعه و مسئولان نسبت به مقوله اعتیاد بوده است. چیزی که پوپولیسم و هیجانات رسانهای مانع از شنیده شدن آن شد. شهروند در همین رابطه می‌نویسد: «آن تصوير، تصوير فقر نبود، تصوير نكبت ناشي از اعتياد بود. اين نكبت کساني است كه حتي مردم نيز از آن روي‌گردانند و رضايتي به كمك‌كردن به آنان ندارند»
موج‌ها به قدری قدرتمند بود که علی ربیعی، وزیر رفاه، هاشمی، استاندار تهران، محمد نهاوندیان، رئیس دفتر ریاست جمهوری، انوشیروان محسنی‌بندپی، رئیس سازمان بهزیستی و مسئولانی از ستاد مبارزه با مواد مخدر را راهی نصیرآباد کرد.
گزارش و پیگیری‌های متعاقب روزنامه شهروند نشان می‌دهد، مسئله اصلی اعتیاد است. به باور این روزنامه مردم هنوز نسبت به فقرا احساس همدلی و کمک دارند اما آنچه که در خانواده و جامعه طرد می‌شود اعتیاد است. طردهای اجتماعی و خانوادگی که موجب می‌شود معتادان خیابان‌ها، زیر پل‌ها و هر دخمه‌ای سر در آورند و حتی شب را در گور به صبح برسانند.
درباره عمق و گستردگی اعتیاد در تهران، محمدرضا آذرنیا، دبیر شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر استان تهران، می‌گوید: «در مراکز ترک اعتیاد استان تهران حدود ٤هزار نفر تحت درمان هستند، ١٠هزار نفر هم از اول امسال درمان شدند که در مقایسه با سال‌های قبل رشد قابل توجهی داشت؛ به طوری‌که در سال ٩٣، ٣هزار و ٥٠٠ نفر درمان شدند؛ در سال ٩٤، ٨هزار و ٥٠٠ نفر و امسال تا کنون هم حدود ١١هزار نفر. تا پایان امسال هم ٥هزار نفر دیگر به آنها اضافه می‌شوند.» او اضافه کرد: «در حال حاضر ٤٠٠ زن معتاد متجاهر در تهران جمع‌آوری شده‌اند و دیگر زن معتاد متجاهر در تهران وجود ندارد.»
آذرنیا همچنین اشاره‌ای به گورخواب‌های نصیرآباد داشت: «به ما گفتند در این قبرستان حدود ٤ نفر در قبرها می‌خوابیدند، به هر حال با وجود ١٦هزار معتاد متجاهر که ١١هزار نفرشان تحت درمان قرار گرفته‌اند، ممکن است این ٤ نفر از قافله درمان جا بمانند.»
انگار بیش از 20 سال در مبارزه با آسیب‌های اجتماعی عقب هستیم به همین خاطر، هرچقدر دولت به زعم خودش برای مبارزه با آسیب‌های ناشی از اعتیاد «گام‌های بلندی» بر می‌دارد اما معضل و مسئله اعتیاد در جامعه ایران جدی‌تر است. نهاوندیان در همین رابطه می‌گوید: «رئیس‌جمهوری دستور خاص برای رسیدگی و گزارش نسبت به چگونگی تحقق تصمیماتی که در این راستا در طول سه‌سال گذشته گرفته شده، صادر کرده و گزارش‌هایی که امروز از سوی مسئولان ارایه شد، نشان می‌دهد در برخورد با مسأله اعتیاد گام‌های بلندی برداشته شده است.»
علی مویدی، جانشین ستاد مبارزه با موادمخدر هم یکی دیگر از مسئولان حاضر در این نشست بود: «قبلا ٤٠٠ تا ٦٠٠ معتاد جمع‌آوری می‌شد و به مدت سه ماه از آنها نگهداری می‌شد حالا این تعداد به ٨ تا ١٠هزار نفر رسیده است با ٦ ماه نگهداری. برنامه ما این است که ٤ تا ٥هزار نفر دیگر را به مدت ٦ ماه نگهداری کنیم. مشکل ما معتادان متجاهر است که سعی می‌کنیم آنها را از کف خیابان ساماندهی کنیم و این کار تا پایان سال انجام می‌شود.»
مسئولان از راهکارهای مختلفی برای حل مسئله کارتن خواب‌ها و معتادان بی‌سرپناه حرف زده‌اند. یکی از اعطای وام به کارفرمایانی که معتادان را به کار بگیرند حرف می‌زند و مسئولی دیگر از گسترش گرمخانه‌ها. برخی هم با رویکردهای ساده انگارانه به دنبال حل مسائل هستند. این طور که خبرنگار روزنامه شهروند روایت می‌کند، محمد نهاوندیان با معتادان سر صحبت را باز می‌کند و از آنها قول می‌گیرد: «قول می‌دهی اگر بهت یک وام بدهیم، ترک کنی و دست چند نفر دیگر را هم بگیری؟» پاسخی که شنید: «قول می‌دهم.»
قولی که حتما وی بارها به خود، خانواده، دوستان و ده‌ها نفر دیگر داده است اما نتوانسته عمل کند. برای مثال «محمود» که ٩سال در همان منطقه کارتن‌خوابی می‌کرده اینها را با لهجه غلیظی می‌گوید: «من را ٣٠، ٤٠ بار گرفته‌اند، کمپ هم رفتم، اما چه فایده؟ انگ معتادی به ما خورده، هر جا می‌رویم، به ما کار نمی‌دهند.»
برخی از آنهایی که در کمپ‌ها هستند کارتن خواب نیستند. آنها را در خیابان گرفته‌اند. بعضی دیگر نیز مانند محمود 3- تا 40 بار گذرشان به کمپ‌ها افتاده است اما یا مانند پرویز دوباره مصرف مواد را از سر گرفته‌اند یا به هر دلیلی روند درمان را کامل طی نکرده‌اند و یا دیگر کمپ توان نگهداری از آنها را نداشته است.
در همین رابطه آذرنیا، درباره اشتغال این افراد توضیحاتی داد: «با توافقی که با ستاد مبارزه با موادمخدر انجام شده، قرار است هر کارفرمایی که برای این افراد شغل ایجاد کند، به ازای هر نفر، ١٠میلیون تومان از ما تسهیلات دریافت کند، پیش از این هم با تلاش‌هایی که انجام شده، ٣٩٧ نفر از بهبود‌یافته‌ها توانستند سر کار بروند. در حال حاضر ما برای این بخش ظرفیت خالی داریم اما متقاضی وجود ندارد.» وی در همین جلسه از نهاوندیان، خواست تا آنچه در ستاد به‌عنوان مصوبه ١٣٢ تصویب‌شده اجرایی شود.
پایان...
گورخواب‌ها با دستان خالی‌شان اسباب بازی سیاست بازان را جور کردند و برای چند روزی یک دعوای صرفا سیاسی میان بسیاری از سیاستمداران و رسانه ها به راه انداختند تا هر کس تقصیر را گردن کسی دیگر بیاندازد و مسئله اصلی یعنی سوءمدیریت، اعتیاد و فقر در میان بلواهای سیاسی گم شود. به قول ربیعی، وزیر کار و رفاه اجتماعی«از گورهایی که زنده‌ها در آن خوابیده‌اند، بازی سیاسی بیرون نکشید.».
اما برخی رسانه‌ها و سیاستمداران از این موج بیشترین بهره را بردند. در میانه هیاهوی پوپولیستی و عوامانه رسانه‌ها و سیاستمداران آنچه گم شد، اعتیاد فراگیر در ایران بود. آسیب‌های اجتماعی که هر از گاهی بیرون می‌زند اما در میانه بلواهای سیاسی و پوپولیستی گم می‌شود و سرنوشت ما بیرون زدن آسیب‌های اجتماعی می‌شود. آسیب‌های که همه مردم را عاصی کرده است.
