همزاد جنگل

 به مناسبت روز جنگلبان
همزاد جنگل ؟   9 مرداد - 96
شهرکرد- ایرنا- روز نهم مردادماه (31 جولای) به عنوان روز جهانی جنگلبان، فرصتی را فراهم آورده تا به همزاد جنگل توجه ویژه برای حفاظت او از این موهبت الهی شود، زیرا تخریب جنگل به معنای واقعی آن نابودی بشر است.
شاید سیاسی ترین واژه در کره زمین جنگل ها باشند، نه از آن جهت که جنبشهای مردمی بسیاری از دل جنگلها بیرون آمده اند، بلکه از آن جهت که جنگل از نظر جغرافیای سیاسی سرزمین، از اهمیت بالایی برخوردار است.
اهمیت جنگل بسان محیط زیست آن قدر بالاست که در برخی از کشورها حتی حزبهای سیاسی با رویکرد محیط زیستی شکل گرفته است و حزبهای هوادار محیط زیست و جنگل، گاه در کشورها نیز پیروز انتخابات پارلمانی یا رئیس جمهوری هم شده اند.
در سازمان ملل متحد نیز برای حفاظت از این منابع غنی، کنوانسیونها، پروتکلهای بین المللی و سازمانهای تخصصی شکل گرفته به طوری که در ایران نیز سازمان جنگلها، منابع طبیعی و آبخیزداری به عنوان متولی اصلی کار در کنار سازمان حفاظت محیط زیست، برای صیانت از جنگلها قد علم کرده است، حتی بخشی از قوه قضاییه نیز برای مقابله با جنگل خواری و حفظ حقوق اموال نیز فعالیت جدی دارد.
کارشناسان معتقدند: هر هکتار جنگل 68 تن گرد و غبار را دفع می کند و تنها 20 درصد از سطح منابع طبیعی شامل مراتع و جنگلها ارزش اقتصادی دارد و مابقی آن ارزش زیست محیطی، حفظ ذخایر آبی، حفظ آب و خاک، حفظ گونه های ژنیتکی و تلطیف هوا را به همراه دارد.
مساحت جنگلهای ایران 14 میلیون هکتار تخمین زده شده است و از این سطح 12 میلیون هکتار جنگل های خشک و نیمه خشک می باشد و از این میزان نیز 6 میلیون هکتار در ناحیه رویشی زاگرس قرار گرفته که مهمترین نوع جنگل در زاگرس است.
پوشش و تنوع جنگلهای ایران در نواحی خشک ایران 4 ناحیه مهم رویشی، از نظر گونه های جنگلی نیز گونه های افرا، زبان گنجشک و بادام در جنگلهای ارسباران و در زاگرس نیز بلوط است که بیش از 50 نوع گونه درختی زاگرس وجود دارد و گونه های گرمسیری از جمله آکاسیا و کهور ایرانی در جنگلهای خشک و نیمه خشک جنوب وجود دارد.
این تنوع گونه ای درختان در جنگلهای خشک و نیمه خشک ایران بسیار ارزشمند است، زیرا کشورهای جهان در حال حاضر بر روی تنوع زیستی سرمایه گذاری می کنند و تنوع زیستی سرمایه هر کشور است و تنوع گونه ای جنگلهای خشک و نیمه خشک ایران علاوه بر تنوع زیستی پناهگاه حیات وحش می باشد.
اکنون به دلیل مسایل اقتصادی و اجتماعی و وابستگی به منابع جنگلی، سالانه بخشی از این منابع ارزشمند بشری تخریب می شود، از این رو جنگلبانان برای حفظ این منابع گاه با افراد سودجو دست به یقه و مصدوم می شوند.
در زاگرس میانی جنگلبانانی هستند که تک تک درختان این سرزمین را به اسم کوچک می شناسند، سالهای سال با آنها زندگی کرده اند و در مرگ ایستاده هر درخت، اشک ریخته اند.
این جنگلبانان با چهره ای سوخته از تابش مستقیم نور خورشید بر جنگل، قدم به قدم در جنگل ریشه دارند تا هر صبح از درخت احوال نو بپرسند.
گاه این جنگلبانان زخم چاقو بر می دارند، گاه تبر بر گرده آنان می نشیند تا از درخت صیانت کنند بی آنکه کسی بداند این درخت آن قدر تقدس دارد که بگفته حافظ «یعنی بیا که آتش موسی نمود گل/ تا از درخت نکته توحید بشنوی».
جنگلبانی که 18 بار مورد ضرب و شتم قاچاقچیان قرار گرفته در گفت وگو با ایرنا گفت: سکوت و سلامت جنگل در هر صبح به جنگلبان آرامش می بخشد، زیرا حفاظت از منابع ملی و اموال عمومی مانند حضور در خط مقدم جبهه با ارزش است.
شکرالله بامیری، جنگلبان منطقه لردگان که 30 سال است لباس یگان حفاظت از جنگل را بر تن دارد، به مناسبت روز جنگلبانی در گفت وگو با ایرنا افزود: برای جنگلبان هر درخت و جنگل مانند فرزندان اوست و گاه جنگلبان برای قطع یک درخت از سوی قاچاقچیان ماه ها حسرت می خورد.
به گفته وی، در راه حفاظت از درختان و جنگل 18 بار مورد آسیب قاچاقچیان و متصرفان قرار گرفته و به تازگی نیز از سوی قاچاقچیان مجروح شده است.
وی با قدردانی از حمایت سازمان جنگلها، منابع طبیعی و آبخیرداری و قوه قضاییه در خصوص حمایت از جنگلبانان گفت: امید است در این دولت نگاه ویژه حمایتی از آنان بشود.
بامیری که دارای 11 فرزند است، می گوید: همه اعضای خانواده برای حفاظت از جنگلها با هم همدل و همراه هستند و در این راه از هیچ کوشش و تلاشی فروگذاری نمی کنند.
یک محقق و پژوهشگر حوزه جنگل و حفاظت محیط زیست می گوید: درختان زاگرس بر خلاف درختان شمال، خارج از شمال، خاصیت تجاری - اقتصادی ندارد و منابع حفظ آب و خاک است.
هومان خاکپور با بیان اینکه از لحاظ اکوسیستمی این جنگلها از اهمیت بالایی برخودارند، به مناسبت روز جنگلبانی در گفت وگو با ایرنا افزود: تغییرات اقلیمی، نوع تغییر بارش، طرحهای عمرانی مانند راه سازی، سد سازی، انتقال خطوط برق و گاز و آب از عمده تهدیدات جنگل ها هستند.
به گفته وی، هنوز اهمیت جنگل زاگرس برای تعدادی از مسئولان قابل درک نیست و بحران های آب و محیط زیستی که با نابودی جنگل ها اتفاق می افتد، درک نشده است.
خاکپور، کمبود منابع مالی در صیانت از حفاظت از جنگلها را از مشکلات عمده دیگر این بخش عنوان کرد و گفت: متاسفانه سرانه هر هکتار جنگل در منطقه زاگرس تنها 20 هزار ریال است.
وی گفت: به دلیل اینکه ظرفیت اشتغالزایی در بین جوامع محلی ایجاد نشده است، معیشت اجباری بخشی از جوامع محلی در بهره برداری از جنگلهاست.
این محقق حوزه منابع طبیعی و محیط زیست گفت: مهمترین تقابل جنگلبانان با سوداگران و قاچاقچیان چوب و سودجویانی است که به جنگل به عنوان منابع اقتصادی و تجارتی می نگرند.
قائم مقام سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور نیز می گوید: قاچاق چوب و زغال یکی از مهمترین معضلات جنگلبانی است که باید با قاچاقچیان در این زمینه مبارزه کنند.
ناصر مقدسی در گفت وگو با ایرنا افزود: سالانه 30 هزار مترمکعب چوب قاچاق در کشور کشف می شود که احتمال دارد میزان قاچاق کمی بیشتر باشد.
وی یکی از معضلات این سازمان را وجود برخی از کوره های زغال گیری در حاشیه جنگلها عنوان کرد و گفت: بحث کوره های زغال گیری باید با تلاش مسئولان محلی برطرف شود و انتظار است آنان با همکاری ادارات کل منابع طبیعی در استان ها این معضل را برطرف کنند و مسائل معیشتی جایگزین در این مناطق فراهم شود.
قائم مقام سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور در خصوص حضور نهادهای بین المللی در طرحهای جنگلکاری و صیانت از جنگلها نیز گفت: این سازمان اکنون همکاری لازم با سازمان ملل از جمله کنوانسیون مقابله با تخریب سرزمین، کنوانسیون تغییرات اقلیمی و کنوانسیون تنوع زیست (CBD) و سازمان فائو همکاری و برنامه های مشترکی دارد.
فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری نیز تصریح کرد: سالانه 30 هزار پرونده قاچاق چوب و زغال در کشور تشکیل می شود که حدود 70 درصد آن مربوط به تصرفات اراضی و منابع طبیعی است.
سرهنگ قاسم سبزعلی در گفت و گو با ایرنا گفت: سالانه نزدیک به 15هزار هکتار از اراضی و مراتع دچار حریق و آتش سوزی می شود که 70 درصد این آتش سوزی ها نیز در مراتع است.
وی در پاسخ به پرسش ایرنا مبنی بر اقدامات حمایتی دولت از این بخش گفت: دولت نگاه ویژه ای به این بخش داشته است و سال گذشته نزدیک به 30 میلیارد ریال تجهیزات خودرویی و اطفای حریق و 30 میلیارد ریال تجهیزات انفرادی برای مقابله با آتش سوزی و حریق خریداری شده است.
وی در خصوص مقابله با پدیده زمین خواری، جنگل خواری و کوه خواری در کشور نیز افزود: در این زمینه اقدامات مطلوبی صورت گرفته و در قوه قضاییه نیز تشکیلات خاصی در این زمینه تشکل شده است.
به گفته وی، توانمند سازی اقتصادی و معیشتی جوامع محلی یکی از مهمترین راهکارهای حفاظت از منابع طبیعی است.
وی دست اندازی به طبیعت، منابع طبیعی یا محیط زیست را به دلیل مشکلات اقتصادی جوامع محلی دانست.
سبزعلی یادآور شد: یکی از برنامه سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری ایجاد فرایندی است که در آن جوامع محلی با بهره مندی از ظرفیت منابع طبیعی بدون ایجاد خسارت، خود، محافظ و نگهبان منابع طبیعی باشند.
فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری گفت: با اجرای طرح کشت گیاهان دارویی و بهره گیری از ظرفیت منابع طبیعی، می توان به اقتصاد جوامع محلی کمک و مردم را در راستای حفاظت از منابع طبیعی حساس کرد.
به گزارش ایرنا، جنگلهای ایران حدود 8.8 درصد مساحت کشور را تشکیل می‌دهند که از نظر مدیریتی به دو گروه جنگلهای شمال و جنگلهای خارج از شمال تقسیم می‌شوند.
جنگلهای شمال به تمام ناحیه رویشی هیرکانی و خزری اطلاق می‌شود و جنگلهای خارج از شمال نیز در 4 ناحیه رویشی دیگر قرار دارند.
حجم سرپای جنگلهای شمال کشور حدود 400 میلیون مترمکعب و جنگلها‌ی خارج از شمال حدود 200 میلیون مترمکعب است.
سرانه جنگل در کشور 17 صدم درصد در هکتار و سرانه جهانی جنگل 62 صدم درصد در هکتار است.
حال می طلبد با کمک جنگلبانان به عنوان همزاد جنگلها، دست در دست هم دهیم تا از جنگل ها و از فضای سبز طبیعی و بکر به عنوان میراث نسل های گذشته بیش از پیش حفاظت کنیم و هرگونه فرصتی را از فرصت طلبان و سودجویان در قطع درختان برای ادامه نسلی سالم با حفظ جنگلها بگیریم.
گزارش از :محمود رئیسی**انتشار :جهانبخش صفری