سیلاب؛ هشداری که در گیلان نیز باید جدی گرفته شود

 سیلاب؛ هشداری که در گیلان نیز باید جدی گرفته شود3  ازدیبهشت - 98
رشت - ایرنا - سیلاب سهمگینی که از آخرین روزهای سال گذشته در مناطقی از کشورمان جاری شد و تا همین اواخر نیز خوزستان و لرستان را درنوردیده؛ هشداری است که باید در گیلان نیز جدی گرفته شود و مهمترین عامل پیشگیری از آن علاوه بر ضرورت توجه به آبخیزداری، ساماندهی بموقع تالاب ها و رودخانه هاست.
گیلان و مردمانش فصل بهار امسال از بارش هایی با همان میزان در برخی استان های کشور که منجر به سیل شد، به سلامت عبور کردند اما همچنان بیم هایی در مورد آسیب های ناشی از سیلاب برای واحدهای مسکونی حاشیه رودخانه ها در گیلان وجود دارد.
طبق آمار دفتر مطالعات پایه منابع آب وزارت نیرو؛ پرباران ترین استان ها در سال آبی 97 - 98 به ترتیب شامل لرستان با 939 میلیمتر، کهگیلویه و بویراحمد با 927 میلیمتر، گیلان با 812 میلیمتر، چهارمحال و بختیاری با 812 میلیمتر، ایلام با 763 میلیمتر، کرمانشاه با 627 میلیمتر، گلستان با 575 میلیمتر، مازندران با 537 میلیمتر، خوزستان با 532 میلیمتر و کردستان با 506 میلیمتر بوده اند.
در کنار ضرورت پرداختن به دلایل وقوع سیلاب در کشور ، موضوعی که اهمیتی کمتر از این مهم ندارد؛ توجه به انجام اقدامات اصولی و کارشناسی برای مقابله با وقوع سیل است. به گفته محمد اکبرزاده مدیرکل بنیاد مسکن استان؛ 428 واحد مسکونی در حریم رودخانه های گیلان شناسایی شده که در صورت بارش های سیل آسا، به طور جدی در معرض خطر هستند.
خردادماه سال گذشته سیلاب در کاکرود شهرستان رودسر جان چهار نفر از شهروندان که البته خانه شان را بر بستر رودخانه بنا کرده بودند، گرفت و تاثر و اندوه زیادی را برای مردم برجای گذاشت.
گیلان دارای 54 رودخانه اصلی است که در شرایط بارندگی شدید، احتمال طغیان آنها وجود دارد. اگرچه با تدبیر صورت گرفته؛ شیوه نامه ساماندهی آب بندان ها و رودخانه ها طی سال گذشته از سوی استاندار گیلان ابلاغ شد ولی در عین حال؛ مصطفی سالاری هجدهم فروردین ماه امسال به املش سفر کرد و با اشاره به اینکه 9 واحد مسکونی روستای لیلیم بخش مرکزی این شهرستان براثر رانش زمین آسیب دیده، گفت که پیش‌بینی می‌شود تعداد دیگری از واحدها در معرض آسیب دیدن باشند که باید برای حدود 20 خانوار یا بیشتر چاره‌اندیشی کنیم.

**
افزایش 87 درصدی بارش باران در گیلان طی امسال نسبت به بلندمدت
مدیرکل هواشناسی گیلان از افزایش بارش باران در نواحی جلگه ای استان نسبت به دوره آماری بلندمدت طی بازه زمانی اول تا هفدهم فروردین ماه سال جاری خبر داده است.
محمد دادرس روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: طی بازه اول تا هفدهم فروردین ماه، در نواحی جلگه ای استان به طور متوسط حدود 90 میلیمتر باران باریده که این میزان در مقایسه با دوره آماری بلند مدت ، 87 درصد بیشتر است.
وی اظهار کرد: طی مدت یاد شده؛ بیشترین مقدار بارش 106 میلیمتر از ایستگاه آستارا و کمترین میزان از منجیل به میزان 61 میلیمتر گزارش شده است.
مدیرکل هواشناسی گیلان میزان ثبت شده بارش باران در شهر رشت از اول تا هفدهم فروردین ماه را 91 میلی متر ذکرکرد.
دادرس به بارش باران در مناطق جنوبی و مرتفع استان نیز اشاره و اضافه کرد: در ایستگاه های مرتفع و نیز نواحی جنوبی استان شامل جیرنده، دیلمان و ماسوله بارش قابل ملاحظه و به ترتیب یکصد، 70 و 97 میلی متر باران ثبت شده است.
وی خاطرنشان کرد: این افزایش بارش در استان و بویژه نواحی جنوبی و نیز افزایش بارش در حوضه آبریز سد سفیدرود استان های کردستان، اردبیل، زنجان و قزوین از نظر تامین منابع آب مورد نیاز برای حوضه کشاورزی ( اختصاصاً محصول برنج) حائز اهمیتی فراوان است.
دادرس ادامه داد: با بارش های امسال به نظر می رسد چالش کمتری در فصل های بهار و تابستان برای تامین آب در محدوده تحت آبیاری سد وجود داشته باشد.
به گفته مدیرکل هواشناسی گیلان؛ براساس آخرین خروجی مدل های اقلیمی پیش بینی می شود که متوسط بارش بهار امسال در حد نرمال و متوسط دما نیز در حد نرمال و نیم تا یک درجه بالاتر از نرمال باشد.

**
پیشرفت 70 درصدی ساماندهی رودخانه های گیلان
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای گیلان نیز در گفت وگو با ایرنا، گیلان را دارای 880 پهنه ( یک هزار و 845 قطعه) آب بندان با مساحت مجموع 9 هزار و 110 هکتار در 16 شهرستان استان عنوان و تصریح کرد: بیشترین سطح آب بندان های این استان مربوط به شهرستان آستانه اشرفیه با مساحت دو هزار و 132 هکتار ( 23 و چهار دهم درصد از سطح کل آب بندان های گیلان) است.
وحید خرمی افزود: در حال حاضر شماری از آب بندان های گیلان که از لحاظ ساختار فیزیکی مملو از رسوبات و پوشش انبوه گیاهی و نیازمند بهسازی بوده اند، در حال لایروبی و ساماندهی هستند.
وی بیان کرد: آب بندان ها از طریق کاهش زمان تمرکز حوضه های آبریز و ذخیره روان های سطحی موجب کاهش احتمال وقوع سیلاب و همچنین کاهش حجم سیلاب ورودی (یا عدم ورود) به مناطق مسکونی و ... می شوند و در صورت لایروبی و ساماندهی آب بندان ها، احتمال وقوع سیل و همچنین کاهش حجم سیلاب به مراتب کمتر خواهد شد.
خرمی تصریح کرد: حجم ذخیره آب بندان های گیلان در یک مرحله آبگیری در حدود یک هزار و 409 میلیون مترمکعب بوده که با ذخیره آب حاصل از نزولات جوی در فصول پاییز و زمستان ( به طور عمده فصل زمستان) آب مورد نیاز بیش از 40 هزار هکتار از اراضی شالیزاری استان را در فصل بهار و تابستان تامین می کند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای گیلان ادامه داد: در صورت تامین اعتبار کافی برای ساماندهی و لایروبی آب بندان های استان، حجم ذخیره آنها در یک مرحله آبگیری به بیش از یک هزار و 230 میلیون مترمکعب افزایش خواهد یافت و منبع تامین آب مطمئنی برای اراضی شالیزاری تحت پوشش آب بندان ها خواهد بود.
وی با یادآوری وقوع سیلاب طی مهرماه سال گذشته در شهرستان های تالش، رضوانشهر، فومن و برخی مناطق شرق گیلان خاطرنشان کرد: در راستای ساماندهی رودخانه های استان در حال حاضر، مقاطع رودخانه ها برای عبور جریان های سیلابی احیاشده است.
خرمی تصریح کرد: بر اساس دستورالعمل استاندار و شیوه نامه تدوین شده بایستی در نیمه دوم سال 97 پس از فروکش کردن سیلاب شرکت آب منطقه ای گیلان با به کارگیری شش مشاور ذیصلاح نسبت به ارائه طرح و به کارگیری پیمانکار در دو حالت کلی براساس شیوه نامه دوم براساس انجام مناقصه نسبت به واگذاری پروژه های ساماندهی رودخانه ها شامل دیواره گذاری و اجرای کف بند اقدام می کرد که تاکنون بیش از 70 درصد پروژه ها اجرایی شده است.
خرمی ساماندهی رودخانه ها در راستای آزادسازی و لایروبی نقاط حساس را موجب عبور جریان های سیلابی بدون خسارت دانست و گفت: برنامه زمان بندی برای ساماندهی در حال انجام است که بین 50 تا 70 درصد در اکثریت آنها هم در رابطه با عبور ایمن سیلاب و هم مدیریت آبیاری، انجام شده است.
وی گفت: طی دو دهه اخیر بیش از بیش از 15 رودخانه استان، دبی های 15 تا 25 ساله را تجربه کرده اند که این رودخانه ها شامل پلرود رودسر، شلمانرود لنگرود، شمرود سیاهکل، زرجوب رشت، ماسوله رودخان ماسوله و نیز قلعه رودخان شهرستان فومن، مرغک شاندرمن و خالکایی شهرستان ماسال، شفارود رضوانشهر، ناورود ، کرگانرود و لیسار شهرستان تالش و سفیدرود در منجیل بوده است.
فرجام سخن آنکه سیلاب اگرچه جزو بلایای طبیعی محسوب می شود اما می توان با انجام اقدامات اصولی و زیر ساختی و نیز هدایت صحیح و هدفمند جریان آب، نه تنها از خسارت های آن جلوگیری کرد بلکه علاوه بر بهره از ظرفیت های گردشگری که امروزه از رودخانه و سواحل آن گرفته می شود، در تقویت منابع زیرزمینی، تبدیل آب به انرژی و استفاده از آن برای رونق صنعت کشاورزی اهتمام ورزید.