مگر
باوجود رهبر انتصابی ولی فقیه همه کاره و غیر پاسخگوی نهاد مستقل حکومتی هم وجود دارد که انتظار داشت مهره های بازیگر بااراده ومستقل در رژیم ولایت فقیه می باشند. به
ویژه مهره ای همچون علی اکبر ولایتی با
پیشینه اتهام تروریستی در ترور مخالفان ایرانی در رستوران میکنوس درآلمان که مشاور
امور بین المللی خامنه ای را یدک می کشد. بنابراین چرخش 180 درجه ای وی نه عجیب
ونه غیر منتظره است .برای اینکه بلندگوی انتقال پیام وموضع خامنه ای و پاسداران
نسبت به برجام است.
برخی نیز مقایسه برجام با ترکمنچای از
سوی ولایتی را با موضع بهنوش بختیاری بازیگر سینما و تلویزیون در سال ۹۴ مقایسه
کرده اند. بختیاری در آن زمان گفته بود: «دوست‌دارم جامعه‌شناسی بخوانم تا مثلابعد‌ازتوافق
هسته‌ای سریع ذوق‌زده نشوم و به عواقب و آینده‌آن فکرکنم، مثلادرباره‌اینکه بعداز
ترکمنچای چه‌اتفاقی افتاد!»
فرارو- علی اکبر ولایتی مشاور رهبر
معظم انقلاب در امور بین المللی چهارشنه هفته گذشت برای اولین بار به تندی از
برجام انتقاد کرد. این سخنان ولایتی بی سابقه بود و واکنش‌های فراوانی برانگیخته
است. منتقدان او را متهم به چرخش در مواضع خود کرده اند.
به گزارش فرارو، علی اکبر ولایتی روز چهارشنبه در نشست «تجربه ماندگار» صحبت می‌کرد، از رویکرد هیات مذاکرات کننده و مجلس در توافق هسته‌ای با شش قدرت جهانی در سال ۱۳۹۴ انتقاد کرد.
مشاور امور بین‌الملل رهبرانقلاب اظهار کرد "یک اشکال برجام نداشتن متن فارسی بود که احساس حقارت به انسان دست می‌داد، حتی عهدنامه‌های گلستان و ترکمانچای هم با آن متن ذلت‌بار نسخه فارسی داشتند، اما درباره برجام این انجام نشد.»
او با انتقاد از به کار نگرفتن
کارشناسان مختلف در تیم مذاکره کننده هسته‌ای افزود: "تاکنون مذاکره‌ای به
موفقیت ۵۹۸ نداشتیم و آن هم علتی نداشت جز اینکه با کارشناسان حوزه‌های مختلف
مشورت میکردیم و از آن‌ها کمک می‌گرفتیم. "
ولایتی تاکید کرد "رهبر معظم انقلاب بار‌ها تذکر دادند و گفتند از مقامات آمریکایی تضمین مکتوب بگیرید، اما متأسفانه این کار توسط مسئولان کشور انجام نشد."
مشاور رهبر انقلاب از تصویب برجام در
بیست دقیقه در صحن مجلس انتقاد کرد. این دقیقا اعتقادی است که اصولگرایان
تندرو نسبت به عملکرد مجلس در قبال برجام دارند.
ولایتی همچنین پیشنهاداتی برای واکنش به خروج آمریکا از برجام ارائه کرده است. او گفت: «ما یو اف ۶ (هگزافلوراید اورانیوم) را می‌توانیم راه بیندازیم که در ۷۰ درجه به‌حالت گاز درمی‌آید و قابلیت چرخاندن سانتریفیوژ برای غنی‌سازی را دارد.»
او افزود: "ما می‌توانیم ایزوتوپ پایدار تولید کنیم که حکایت از قدرت ما می‌کند، اما برای تسلیحات نیست. "
علی اکبر ولایتی همچنین خواستار ساخت و به‌کارگیری موتور‌های نیرومند هسته‌ای برای کشتی‌ها و زیردریایی شد.
او تاکید کرد: «مسئولان باید کار‌های پژوهشی مرتبط با نسل جدید سانتریفیوژ‌ها را پیگیری کنند و نیاز‌های کشور در زمینه ۱۹۰ هزار سو که مورد تأکید رهبر انقلاب بود تأمین شود.»
این پیشنهادات به نوعی به معنای خروج از توافق است.
این سخنان ولایتی پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای مطرح شده است. ایران و اروپا در حال حاضر برای ادامه برجام مذاکره می‌کنند. عده‌ای در ایران معتقدند این مذاکرات بی فایده است و ایران نیز باید برجام را ترک کند.
در این شرایط ولایتی پیشنهاد کرده ایران از اروپا فاصله گیرد و به چین و روسیه نزدیک شود.
مشاور بین الملل رهبرمعظم انقلاب تاکید کرد: «روسیه نه می‌تواند و نه بنا دارد که به ایران زور بگوید. با این کشور در خصوص مسائل دفاعی در حال همکاری هستیم و تقریباً هرچه خواستیم کم‌وبیش به ما داده است»
او افزود: «نگاه راهبردی به شرق راحت‌ترین کاری است که از طریق آن می‌توانیم از شر قایم‌باشک‌بازی‌های غربی‌ها خلاص شویم.»
چرخش عجیب
این مهمترین بخش‌های سخنان ولایتی بود که در روز‌های اخیر موجی از واکنش و انتقاد را در پی داشته است.
یکی از تندترین واکنش‌ها از سوی روزنامه جمهوری اسلامی بود. این روزنامه امروز در یادداشتی سخنان ولایتی را "چرخشی عجیب" از مواضع پیشین اش درباره برجام دانسته است.
این مهمترین بخش‌های سخنان ولایتی بود که در روز‌های اخیر موجی از واکنش و انتقاد را در پی داشته است.
یکی از تندترین واکنش‌ها از سوی روزنامه جمهوری اسلامی بود. این روزنامه امروز در یادداشتی سخنان ولایتی را "چرخشی عجیب" از مواضع پیشین اش درباره برجام دانسته است.
این روزنامه با اشاره به انتقاد ولایتی از اینکه چرا دولت در تیم مذاکره کننده از کارشناسان مختلف بهره نبرده و تاکید او مبنی بر اینکه مذاکرات قطعنامه ۵۹۸ موفق‌ترین مذاکرات دیپلماتیک در ایران بوده است، نوشت: «این حقیقت تلخ را چگونه پنهان کنیم که خود وزیر خارجه ما که در راس دستگاه سیاست خارجی و مسئول این مذاکرات (قطعنامه) بود در آن زمان یک متخصص اطفال بوده و تخصصی در کار خودش (سیاست خارجی) نداشت! و اگر نبود حماقت صدام در حمله به کویت و حمله متقابل امریکا به او؛ چه بسا ما حتی اسرا و سرزمین اشغال شده آخر جنگ خود را نمی‌توانستیم آزاد کنیم!»
این روزنامه در ادامه آورده است: "ایشان در طول هشت سال جنگ تحمیلی صدام چهار بار به روسیه (حامی اصلی صدام) سفر کردند؛ بفرمایند چه تاثیری مذاکرات ایشان در تقلیل حمایت‌های نظامی روسیه از صدام داشت؟ "
جمهوری اسلامی در بخش دیگری از انتقاد از ولایتی نوشته است: "تحریم‌های ضد ایران سه لایه داشت (تروریستی؛ حقوق بشری؛ هسته ای) و بهانه‌های دو لایه اول از سه لایه تحریم؛ در دوران وزارت فخیمه ایشان ریخته شده است عفی‌الله‌عنه؛ سر بسته بگذریم؛ ایشان بفرمایند چه تلاشی برای جلوگیری از کار‌های موجب تحریم کردند و چه هنری برای تصویب نشدن این تحریم‌ها در مجامع بین‌المللی انجام دادند؟ "
بیشتر بخوانید: انتقاد
تند روزنامه جمهوری اسلامی از ولایتی
بسیاری دیگر از ناظران از سخنان اخیر ولایتی شگفت زده شده اند و می‌گویند از مواضع پیشین خود عقب نشینی کرده است. نگاهی به گذشته هم این موضوع را تائید می‌کند. ولایتی بار‌ها از تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران دفاع کرده بود. او حتی در مواقعی گفته بود که نباید از مذاکرات هسته‌ای انتقاد کرد.
ولایتی در اوایل سال ۹۳ از تیم مذاکره کننده قاطعا دفاع کرد و گفت: "من شیوه گذشته مذاکره را قبول نداشتم. مذاکره قواعد خاص خود را دارد و باید در مذاکره حوصله لازم را به کار برد و حرف طرف مقابل را شنید و حرف حق خودمان را بزنیم. "
مشاور امور بین المللی رهبر انقلاب ادامه داد "این جزو سیاست‌های قطعی جمهوری اسلامی ایران است که مذاکره باید ادامه پیدا کند. تیم مذاکره کننده نیز از افرادی تشکیل شده که سابقه طولانی کار دیپلماتیک و بین المللی دارند. همه اعضای تیم مذاکره کننده همکاران من در زمان حضورم در وزارت امورخارجه بودند و من همه آن‌ها را می‌شناسم. "
ولایتی همچنین در جریان انتخابات سال ۹۲ در مناظره انتخاباتی به شدت به سعید جلیلی تاخت و شیوه او در مذاکرات هسته‌ای را زیر سوال برد. حمله ولایتی به جلیلی در آن مناظره به سود حسن روحانی تمام شد. حتی عده‌ای معتقدند که اگر آن سخنان نبود روحانی در دور اول پیروز نمی‌شد.
در انتخابات سال ۹۲ ولایتی، محمد باقر قالیباف و غلامعلی حداد عادل هر سه نامزد انتخابات شدند آن‌ها میثاق بستند که یک نفرشان در فرآیند انتخابات باقی بمانند که در نهایت حداد عادل کناره گیری کرد، اما ولایتی و قالیباف هیچ کدام حاضر به کناره گیری نشدند. اصولگرایان می‌گویند با توجه به اینکه قالیباف رای بسیار بیشتری داشت، ولایتی باید کناره گیری می‌کرد.
در همان زمان ولایتی از سوی برخی اصولگرایان متهم به "بدعهدی" شد. رویارویی او و جلیلی در مناظره حساس هسته‌ای، چرخش ولایتی به سمت آیت الله هاشمی رفسنجانی و حسن روحانی را تقویت کرد. پس از آن انتخابات و پیروزی روحانی، آیت الله هاشمی به عنوان رییس مجمع تشخیص، ولایتی را جانشین حسن روحانی در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص کرد. حکمی که مزد عملکرد او در انتخابات و مناظره‌های ارزیابی شد.
علی اکبر ولایتی پس از درگذشت آیت الله هاشمی و منصوب شدن به عنوان رییس هیات امنای دانشگاه آزاد مسیر تازه‌ای را در پیش گرفت. او سعی کرد رویه دانشگاه آزاد را تغییر دهد. ولایتی برای ریاست دانشگاه از فرهاد رهبر حمایت کرد. فردی که در انتخابات سال ۹۲ از حامیان سعید جلیلی بود و در انتخابات سال ۹۶ نیز از اعضای اصلی ستاد ابراهیم رئیسی به حساب می‌آمد.
در واقع ولایتی از مواضع پیشین خود در نقد این جریان اصولگرا چرخیده بود و مدیریت دانشگاه آزاد را در اختیار آن‌ها قرار داد. بسیاری از نزدیکان آیت الله هاشمی نیز از صحنه مدیریت دانشگاه کنار گذاشته شدند.
به این ترتیب منتقدان ولایتی می‌گویند
او در سال‌های اخیر سه چرخش بزرگ داشته است. اول پشت کردن به اصولگرایان در سال
۹۲، پشت کردن به آیت الله هاشمی در سال ۹۶ و حالا پشت کردن به برجام و تیم روحانی
در سال ۹۷.
سیگنال از جایی دیگر!
اما انتقاد دیگری که از سخنان ولایتی توسط علی خرم استاد روابط بین الملل و دیپلمات پیشین وزارت خارجه مطرح شده است. خرم درباره انتقاد ولایتی از اینکه برجام نسخته فارسی نداشته است، گفت: «اگر توافق دوجانبه باشد، معمولا به زبان هر دو کشور نوشته می‌شود، اما در توافق‌های بین المللی، معمولا یک زبان بین المللی برای آن انتخاب می‌شود. موضوع برجام هم بین المللی بود. همه طرف‌ها به زبان انگلیسی مذاکره کردند و نوشتند و در نهایت ماحصل مذاکرات نیز به انگلیسی نوشته شد.»
سیگنال از جایی دیگر!اما انتقاد دیگری که از سخنان ولایتی توسط علی خرم استاد روابط بین الملل و دیپلمات پیشین وزارت خارجه مطرح شده است. خرم درباره انتقاد ولایتی از اینکه برجام نسخته فارسی نداشته است، گفت: «اگر توافق دوجانبه باشد، معمولا به زبان هر دو کشور نوشته می‌شود، اما در توافق‌های بین المللی، معمولا یک زبان بین المللی برای آن انتخاب می‌شود. موضوع برجام هم بین المللی بود. همه طرف‌ها به زبان انگلیسی مذاکره کردند و نوشتند و در نهایت ماحصل مذاکرات نیز به انگلیسی نوشته شد.»
این تحلیلگر مسائل بین المللی ادامه داد: «حتی طرف‌های چینی و روسی هم در جریان مذاکرات به زبان انگلیسی بحث کردند. در نتیجه موضوع روشن است. حال اگر مثلا به زبان دیگری مانند فرانسه یا هر زبان دیگری بحث می‌شد، شاید زبان دیگری برای آن انتخاب می‌شد.»
به عقیده خرم " آقای دکتر ولایتی رئیس ما بوده واحترامش واجب است. اما من تصور می‌کنم که صحبت‌های اخیر، نظر شخصی ایشان نبود بلکه سیگنال‌هایی دریافت کرده اند که بر اساس آن، به تیم دیپلماسی یا برجام حمله کرده اند." او توضیح بیشتری در این باره ارائه نکرد.
اما ناصر ایمانی تحلیلگر مسائل سیاسی هم از موضع دیگری سخنان ولایتی را نقد کرد.
به گفته او " رهبری اخیرا تاکید کردند که موضوع موافق و مخالف برجام و اینکه «دیدید گفتم» و از این موضع گیری‌ها به راه نیندازیم. از این نظر، صحبت‌های ولایتی، با آن بیاناتی که رهبری طرح کردند همخوانی نداشت. "
ایمانی با بیان اینکه انتقاد ولایتی درست است، افزود: «الان چه زمان طرح این انتقادات است؟».
حمید ابوطالبی مشاور سیاسی رییس جمهور هم امروز توئیتی منتشر کرد و از راهکار ولایتی برای نزدیک شده به روسیه و چین انتقاد کرد و نوشت: "سیاست «نه شرقی- نه غربی»، راهبردی گران‌سنگ برای وحدت حول محور «سیاست خارجی مستقل» در جهان می‌باشد؛ تلاش برای تغییر آن و «چرخش استراتژیک» به سمت شرق، خلاف شعار‌های انقلاب، نظرصریح امام و سبب انشقاق جامعه به مدافعان و مخالفان گرایش به شرق یا غرب است. تابلو سر در وزارت خارجه، فقط یک تابلونیست. "
موضع برخی نمایندگان اصولگرا درباره
سخنان تازه ولایتی
نگاه کاربران فضای مجازی
اما در فضای مجازی نیز نگاه کاربران به دیدگاه تازه ولایتی جالب توجه است.
کاربری به نام نازنین به شدت از ولایتی انتقاد کرده و نوشته است: «می‌تونم بگم شخصیت سیاسی از ولایتی منفعت‌طلب‌تر و نون به نرخ‌روزخورتر ندیدم در همه‌ی عمرم. ربطی هم به الان نداره. تا خوب و بد رو از هم تونستم تمیز بدم و این آدم رو در صحنه‌ی سیاست کشور دیدم بر همین نظر بودم.»
کاربری به نام سالار نیز در توئیتی مواضع ولایتی درباره مذاکرات اتمی را اینگونه خلاصه کرده است: "سال٩١: شروع کننده مذاکرات با آمریکایى‌ها در عمان. مناظرات ٩٢: حمایت از مذاکرات و حمله به جلیلى. سال ٩٥: حمایت از برجام. سال ٩٧ پس از خروج آمریکا: حمله به برجام. "
برخی نیز مقایسه برجام با ترکمنچای از سوی ولایتی را با موضع بهنوش بختیاری بازیگر سینما و تلویزیون در سال ۹۴ مقایسه کرده اند. بختیاری در آن زمان گفته بود: «دوست‌دارم جامعه‌شناسی بخوانم تا مثلابعد از توافق هسته‌ای سریع ذوق‌زده نشوم و به عواقب و آینده‌آن فکر کنم، مثلا درباره اینکه بعد از ترکمنچای چه اتفاقی افتاد!»
کاربران اصولگرا هم سعی کردند ماجرای انتخابات سال ۹۲ را یادآوری کنند زمانی که ولایتی به تندی از جلیلی انتقاد کرد و همچنین به میثاق انتخاباتی نیز عمل نکرد.
محمد جلالی در این باره نوشته است: «آقای ولایتی! قبول، ولی بدون یکی از اون کسایی که باعث شد روحانی رای بیاره خودت بودی. سال ۹۲ هم سر پیمان سه جانبه عهدشکنی کردی هم تو مناظره به مدل جلیلی تاختی. شما هم باید عذرخواهی کنی.»
